Yabancılıklara Yönelik Şartlı Eğitim Yardımı
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASHB) ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2003 yılından bu yana uygulanmakta olan Şartlı Eğitim Yardımı (ŞEY) ulusal bir sosyal yardım programı olup, AB’nin desteğiyle 2017 ortasında Suriyeli ve diğer yabancı uyruklu aileleri de içine alacak şekilde Yabancılara Yönelik Şartlı Eğitim Yardım (YŞEY) programı olarak genişletilmiştir. Program çocukların okula kaydını ve devamını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. YŞEY programı en kırılgan çocuklarının tespit edilmesi ve değerlendirilmesini, gerektiğinde tamamlayıcı çocuk koruma hizmetlerine yönlendirilmelerini sağlayan önemli bir çocuk koruma bileşenini de içermektedir.
Devlet okullarına kayıtlı Suriyeli ve diğer yabancı uyruklu çocuklar YŞEY programından faydalanabilirler. YŞEY ailelere çocuklarını düzenli olarak okula gönderdikleri sürece (okula ayda en az %80 devam) her iki ayda bir öğrenci başına ailelerin KIZILAYKART’larına nakit para yardımı sağlamaktadır. Düzenli devam şartıyla sağlanan yardımın yanı sıra, her yarıyıl başında ek ve teşvik ödemeleri yapılmaktadır. Şartlı ödemeler sınıf ve cinsiyete bağlı olarak değişmekte, üst sınıflar ve kız çocukları daha yüksek miktarlarda ödeme almakta, teşvik ödemeleri ise sınıf seviyesine göre değişmekte, üst sınıflar daha yüksek miktarlarda ödeme almaktadır.
YŞEY nakit yardımlarından yararlanan çocuk sayısı programın başladığı 2017 yılı Mayıs ayında 56.245 iken,
31.07.2025 tarihinde 350.518’e (%52 kız, %48 erkek) ulaşmıştır.
Aşağıdaki tabloda YŞEY programının bir özeti sunulmaktadır:
YŞEY programına, çocuğun kayıtlı olduğu bölgedeki Kızılay Hizmet Merkezleri veya Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) üzerinden başvuru yapılabilmektedir. Ön başvuru koşulları, uygunluk kriterleri ve bu desteğe yönelik başvuru sürecinin yanı sıra destek miktarı ile ilgili ayrıntılı bilgilere https://platform. kizilaykart.org/tr/sey.html internet adresinden veya Kızılay 168 Çağrı Merkezini arayarak ulaşabilirsiniz.
Diğer Destekler
Türk Eğitim Sisteminde Çocuklar için Kapsayıcı Eğitimin Desteklenmesi Projesi’nin (PIKTES+) yürütüldüğü 29 ilde (Adana, Adıyaman, Afyon, Ankara, Antalya, Batman, Bursa, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kilis, Kocaeli, Konya, Malatya, Mardin, Mersin, Nevşehir, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Yalova) 8, 11 ve 12. sınıflarda öğrenim gören yabancı
uyruklu öğrencilerin akademik desteğe ihtiyaç duyduğu derslerde destekleme eğitimi düzenlenmektedir.
Her eğitim öğretim yılının başında okullarda ders kitapları MEB tarafından ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Bazı illerde Suriyeli ve diğer yabancı uyruklu çocuklara okula gidiş geliş için PIKTES+ ve MEB ulaşım desteği sağlamaktadır. Okul idareleri ve İlçe MEM’ler, ulaşım hizmeti sağlanan okullar ile ilgili olarak daha ayrıntılı bilgiye sahiptir.
Suriyeli ve diğer yabancı uyruklu öğrenciler, hafta sonları pek çok okul, STK ve toplum merkezi tarafından
düzenlenen telafi derslerine katılım gösterebilmektedir. HEM’ler ve Yunus Emre Enstitüleri (YEE) de talep
üzerine Türkçe dersleri vermektedir. YEE’nin Türkçe eğitim portalı ve video derslerinin bağlantılarına https://yee.org.tr/tr internet adresinden ulaşabilirsiniz.
PIKTES+ kapsamında 3-12. sınıflarda öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe okuma, yazma,
dinleme ve konuşma becerilerini geliştirmek ve öğrenme eksikliklerini telafi etmek amacıyla Türkçe telafi
eğitimleri verilmektedir. Ayrıca okul dışında olan veya zorunlu öğrenim çağında olup çeşitli sebeplerle
eğitimine ara vermiş 9-18 yaş aralığındaki yabancı uyruklu (Afganistan, Filistin, Irak, Somali, Suriye ve Yemen)
çocukların akademik eksiklikleri gidererek eğitim sistemine dâhil edilmesi amacıyla Yaz Dönemi Telafi
Eğitim Programı düzenlenmektedir. Ayrıca, öğrencilerin Türkçe dil eksikliklerini gidermek amacıyla Türkçe
öğreticileri aracılığıyla yaz döneminde de Türkçe ve Arapça kurs desteği sağlanmaktadır.
Devlet okullarının çoğu, okul sonrası öğrencilere destek olmak amacıyla ücretsiz kurslar düzenlemektedir.
Destekleme ve Yetiştirme Kursları (DYK) hem eğitim öğretim yılı içerisinde hem de yaz döneminde
açılmaktadır. DYK ve yaz okulları hakkında ayrıntılı bilgiye bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar, okullara kayıt yaptırıp mevcut eğitim imkânlarından yararlanmaları için gereken yönlendirmelerden faydalanmaktadır. İlçelerinde bulunan RAM’lara, okulları veya velileri tarafından başvuru yapılabilmektedir. Özel eğitim hizmetlerine erişim adımları/yönlendirme mekanizmaları konusunda bilgiye buradan (Türkçe ve İngilizce) ulaşabilirsiniz. RAM’ların listesi bu bağlantıda yer almaktadır.
Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM), örgün eğitim kurumlarına devam eden ve genel yetenek (zihinsel), görsel sanatlar veya müzik alanında özel yetenekli olduğu uzmanlar tarafından tanılanan öğrencilere, yeteneklerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak için okul saatleri dışında destek eğitimi BİLSEM öğrencileri ilkokul 1,2 ve 3. sınıf öğrencileri arasından sınavla seçilmektedir.
PIKTES+ kapsamında; bireysel ve gelişimsel özellikleri ile eğitim nitelikleri açısından akranlarından anlamlı
derecede farklılık gösteren özel gereksinimli Türk ve yabancı uyruklu öğrencilerin meslek edinmesi ve hayata
hazırlanmaları amacıyla kültürden bağımsız tanılama testlerinin oluşturulması, uygun eğitim ortamlarının
ve eğitim materyallerinin hazırlanması, özel eğitim okullarının ayni olarak desteklenmesi vb. çalışmalar
yapılmaktadır.
Mesleki ve Teknik Eğitim Yoluyla Sosyal ve Ekonomik Uyum Projesi (SEUP), GKA Suriyeli ve Türk ev sahibi toplulukların sosyal ve ekonomik uyumunu, istihdam edilebilirliklerini ve yeterliliklerini iyileştirerek,
onları mesleki eğitime teşvik etmektedir. Proje hedeferi arasında;
• Kaliteli ve erişilebilir mesleki ve teknik eğitim sağlanması,
• Eğitim ortamlarının iyileştirilmesi,
• Mesleki ve teknik eğitimin sunduğu fırsatlar konusunda farkındalığın artırılması ve eğitime devamı artıracak
desteklerin verilmesi,
• İş gücü piyasasında yüksek talep alan işlerde GKA Suriyeli ve Türk öğrencilere (14-17 yaş) yönelik kapsayıcı,
kaliteli mesleki ve teknik eğitime erişimi artırmak bulunmaktadır.
SEUP ile desteklenen öğrencilerin servis, öğlen yemeği, kıyafet, kırtasiye ihtiyaçları karşılanmakdır. Proje
hakkında ayrıntılı bilgiye https://seup.meb.gov.tr/ bağlantısından ulaşabilirsiniz.
İstihdam için Mesleki Eğitim Programı (İMEP 2), MEB ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) iş birliğinde Expertise France ve EDUSER tarafından yürütülmektedir. Avrupa Birliği tarafından finanse
edilen İMEP 2, işgücü piyasası ihtiyaçları doğrultusunda çıraklık ve mesleki eğitim yoluyla ev sahibi toplulukların ve uluslararası ve geçici koruma altındaki bireylerin mesleki becerilerini destekleyerek sürdürülebilir geçim kaynaklarına ve kayıtlı istihdama erişmelerini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Projenin hedef grupları arasında:
• Örgün eğitime devam etmeyen 14-22 yaş grubundaki gençler,
• Mesleki becerilerinin yetersiz olması nedeniyle iş bulamayan kırılgan yetişkinler
• Özel sektör (KOBİ’ler ve çırak öğrencisi olan veya olma potansiyeli olan işletmeler)
• Mesleki eğitim merkezleri bulunmaktadır.
Adana, Ankara, Bursa, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya ve Mersin
illerinde uygulanan projenin ayrıntılarına https://imep.org/ bağlantısından ulaşabilirsiniz.
